برآورد هزینه اجرای شمع درجا

امروزه با توجه به افزایش روزافزون هزینه ها، تخمین بار مالی عملیات مختلف در پروژه های عمرانی از اهمیت دوچندانی برخوردار می باشد. از این رو، در مبحث حاضر، عوامل موثر بر هزینه اجرای عملیات شمع درجا به طور مختصر شرح داده شده است. عوامل مختلفی در قیمت نهایی هر متر طول شمع های درجا دخیل می باشند که در هنگام محاسبه بایستی مد نظر قرار گیرند. بطور کلی میتوان این عوامل را به دو بخش هزینه مصالح و دستمزد اجرای عملیات تقسیم نمود:

هزینه های مربوط به تهیه مصالح (شمع درجا)

شمع های درجا در ایران و سایر نقاط دنیا بطور متداول دارای مقطع دایروی بوده و شامل اجزای زیر می باشند: قفس مسلح کننده شامل آرماتورهای طولی و عرضی (عمدتا بصورت دورپیچ)، بتن و مفتول جهت بافت قفس آرماتور.

در شکل 1 یک مقطع طولی متداول از شمع های درجا نشان داده شده است.

شکل 1: مقطع طولی شمع درجای متداول (دایره ای)

نوع دیگری از شمع های درجا نیز متداول است که در آن مقطع شمع در انتها بزرگتر از بقیه طول شمع می باشد که با نام شمع پافیلی یا زنگوله ای (belled pile) شناخته می شود. این نوع شمع ها به منظور بسیج باربری بیشتر توسط نوک شمع ساخته می شوند. مقطع متداول این نوع شمع ها نیز در شکل 2 نشان داده شده است. این نوع شمع ها از حیث مصالح با شمع های متداول یکسان می باشند و تنها روش اجرا در آنها  تفاوت کمی با شمع های متداول دارد.

شکل 2: مقطع طول شمع درجای پافیلی یا زنگوله ای (belled pile)

هزینه های مربوط به دستمزد اجرای عملیات شمع درجا

عملیات اجرایی شمع درجا شامل حفاری، سبدبافی و سبدگذاری، بتن ریزی و عمل آوری می باشد. بنابراین هزینه های اجرایی نیز به عناوین مرتبط با این عملیات وابسته است. هزینه های مربوط به دستمزد اجرای عملیات شمع درجا شامل هزینه های تجهیز کارگاه، دستمزد نیروی کار، تجهیزات مصرفی و همینطور هزینه مربوط به عملیات با دستگاه های حفاری می باشد. هزینه واحد این بخش با توجه به موقعیت کارگاه،  مشخصات خاک، موقعیت آب زیرزمینی، حجم عملیات، شرایط کلی کار و سایر عوامل تعیین می گردد. همچنین عمق و قطر حفاری نیز در تعیین دشواری انجام عملیات و در نهایت هزینه عملیات موثر می باشند. بعلاوه، فاصله حمل ضایعات ناشی از حفاری نیز در پروژه های شمع درجا از اهمیت برخوردار می باشند و می توانند بر هزینه نهایی تاثیر گذار باشند.  مشخصات خاک نیز شامل ریزشی بودن گمانه (که منجر به استفاده از گل حفاری یا غلاف (casing) می شود) و سختی نسبی خاک (که معمولا بر اساس نتایج آزمایش نفوذ استاندارد (N_SPT) تعیین می شود) می باشد که عمیقا بر هزینه های اجرایی تاثیر می گذارد. بنابراین هزینه دستمزد اجرای عملیات کاملا وابسته به شرایط پروژه بوده و پیشنهاد می گردد برای کسب اطلاع دقیقتر در این خصوص، با کارشناسان دفتر فنی مشورت گردد.

در ادامه جدولی با مشخصات مصالح و شرح عناوینی که بطور متداول در دستمزد اجرای عملیات شمع درجا در نظر گرفته می شود، ارائه شده است.  جدول زیر برای یک شمع از جنس بتن مسلح به طول 20 متر و قطر 1 متر در خاک ماسه ای با سطح آب زیرزمینی بالا تهیه شده است.

بایستی دقت نمود که عناوین مورد اشاره در جدول فوق، بر اساس اجرای متداول عملیات شمع درجا تهیه و تنظیم شده است و بدیهی ست که مشخصات نهایی شمع ها می تواند مطابق با نظر مشاور و یا کارفرما تغییر نماید و در نهایت منجر به تغییر در هزینه نهایی عملیات اجرایی گردد.